ಸಂಗತ: ತ್ಯಾಜ್ಯ ಪುನರ್ಬಳಕೆಯ ಬತ್ತಳಿಕೆ

ಬೀದಿಯಲ್ಲಿ ಕಸದ ಗಾಡಿ ಬರುತ್ತಲೇ ಒಣ ಕಸ, ಹಸಿ ಕಸ ಎಂದು ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸಿ ಒಪ್ಪಿಸಲು ಸಿದ್ಧವಾದರೆ ಪೌರತ್ವದ ಮೊದಲ ಘನ ಕಾರ್ಯ ಮುಗಿದಂತೆಯೆ. ಯಾವ ಊರಿನಲ್ಲಿ ಕಸದಬುಟ್ಟಿಯೊಂದಿಗಿನ ಅನುಸಂಧಾನಕ್ಕೆ ಮೊದಲ ಆದ್ಯತೆ ದೊರಕುವುದೋ ಅಲ್ಲಿ ಅಭ್ಯುದಯದ ಹಾದಿಗೆ ಕೆಂಪುಹಾಸು.

ಸಂತೆ ಕೂಡಿದೆ ಎನ್ನುವುದು ಏನನ್ನಾದರೂ ಖರೀದಿಸಲು ಸಮರ್ಥನೆಯಾಗಬಾರದು! ಮಾರುಕಟ್ಟೆ, ಮಾಲ್‍ನ ಅಂಗಳದಲ್ಲಿ ನಿಂತು ಏನೇನು ಕೊಳ್ಳಲಿ ಅಂತ ಆಲೋಚಿಸುವುದು ಸರಿ. ಆದರೆ ಮನೆಯಿಂದ ಹೊರಡುವ ಮುನ್ನ ಯಾವ್ಯಾವ ಬಾಬತ್ತು ಗಳಿಗೆ ಉಪಯೋಗಿಸಲು ಆಯಸ್ಸುಂಟೆ ಎಂದು ಅಷ್ಟೇ ಗಂಭೀರವಾಗಿ ಕಣ್ಣು ಹಾಯಿಸಬೇಕಿದೆ. ಕಾರಣ ಸ್ಪಷ್ಟ. ಇನ್ನೂ ಸವೆಸಬಹುದಾದ ಪದಾರ್ಥಗಳು ಇರುವಾಗ ಹೊಸದರ ವೃಥಾ ಖರೀದಿ ಏಕೆ? ಅನಗತ್ಯವನ್ನು ಕೊಂಡರೆ ಕಸದ ಬುಟ್ಟಿಗೆ ಹೊಸ ತ್ಯಾಜ್ಯ ಜಮೆಯಷ್ಟೆ.

ಜೈವಿಕ ವಿಘಟನೆಗೆ ಒಳಪಡಿಸಲಾಗದ ಕಾರಣ ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್ ತ್ಯಾಜ್ಯ ಅತಿ ಅಪಾಯಕಾರಿ. ಪುನರ್ಬಳಕೆ ವಿಳಂಬವಾದರೋ ಅದು ಇತರೆ ರಾಸಾಯನಿಕಗಳೊಡನೆ ಬೆರೆಯುವುದು, ಮಾಲಿನ್ಯದ ಒಂದು ಮೂಲವಾಗುವುದು. ಸ್ಟೀಲ್ ಲೋಟ, ಚಮಚ, ಬಟ್ಟೆ ಚೀಲ ಒಂದೊಂದು ಜೊತೆಯಲ್ಲಿದ್ದರಾಯಿತು. ಹೋಟೆಲ್, ಮಾಲ್‍ಗಳಿಗೆ ನೀಡುವ ಭೇಟಿ ಪರಿಸರಸ್ನೇಹಿಯಾದೀತು. ಅಂದಹಾಗೆ ‘ಸ್ಟ್ರಾ’ ಇಲ್ಲದೆ ಎಳನೀರು, ಹಣ್ಣಿನ ರಸ, ಮಜ್ಜಿಗೆ ಸೇವಿಸಿ ನಮ್ಮನ್ನು ಹೀರುವ ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್‍ನಿಂದ ಪಾರಾಗಬಹುದು!

1031ರಲ್ಲಿ ಜಪಾನಿನಲ್ಲಿ ಕಾಗದದ ತೀವ್ರ ಕೊರತೆ ಎದುರಿಸಲು ಕಂಡುಕೊಂಡ ಉಪಾಯ ಪುನರ್ಬಳಕೆ. ಅಂತೆಯೆ ಅಮೆರಿಕದಲ್ಲಿ 1690ರಲ್ಲಿ ಮುದ್ರಣ ಕಾಗದದ ಅಭಾವ ಭರಿಸಲು ಹಳೇ ಬಟ್ಟೆ, ಚಿಂದಿ ಹತ್ತಿ, ಮಾಸಿದ ನಾರು ರುಬ್ಬಲಾಯಿತು. ಸ್ವಾರಸ್ಯವೆಂದರೆ, ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ್ದ ಅರಸರ ಪ್ರತಿಮೆಗಳು ಸಮರಕ್ಕಾಗಿ ಕರಗಿ ಮದ್ದುಗುಂಡುಗಳಾದ ಪ್ರಸಂಗಗಳು ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಅವೆಷ್ಟೋ.

ಪುನರ್ಬಳಕೆಗೆ ಪ್ರಕೃತಿಯೇ ಪಾಠವಾಗುವುದು. ಮರ ಹಳೇ ಬೇರಿನಿಂದಲೇ ಹೊಸದನ್ನು ಚಿಗುರಿಸುತ್ತದೆ, ಇನ್ನೊಂದು ಬೇರನ್ನು ಅದು ನೆಲಕ್ಕಿಳಿಸದು! ನದಿಯ ಹರಿವಿಗೆ ಈಗಾಗಲೇ ಇರುವ ಹಾದಿಯೇ ಸಾಕು. ಕಸದ ಡಬ್ಬಗಳು ಮುಖ ಮಾಡಬೇಕಾದದ್ದು ಸಂಸ್ಕರಣ ಘಟಕದತ್ತಲೇ ವಿನಾ ಭೂಭರ್ತಿಯತ್ತಲಲ್ಲ. ಜಾಗತಿಕ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿವರ್ಷ ಸರಾಸರಿ 550 ಕೋಟಿ ಮರಗಳನ್ನು ಭೂಭರ್ತಿಯ ಸಲುವಾಗಿ ಕಟಾಯಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಈ ಅಂಕಿ ಅಂಶಗಳು ಗಮನೀಯ.

ಒಂದು ಸಾಧಾರಣ ಅಲ್ಯೂಮಿನಿಯಂ ಕ್ಯಾನ್ ಪುನರ್ಬಳಕೆಯಾದರೆ 100 ವಾಟ್‍ಗಳ ಬಲ್ಬ್ ಅನ್ನು 20 ತಾಸುಗಳು ಉರಿಸುವಷ್ಟು ವಿದ್ಯುತ್ ಉಳಿತಾಯವಾದೀತು. ಪ್ರತೀ ಟನ್ ಕಾಗದದ ಪುನರ್ಬಳಕೆಯಿಂದ 185 ಗ್ಯಾಲನ್‍ಗಳಷ್ಟು ಗ್ಯಾಸೊಲಿನ್ ಮಿಗುತ್ತದೆ. 10 ಲಕ್ಷ ಲ್ಯಾಪ್‍ಟಾಪ್‍ಗಳ
ಪುನರ್ಬಳಕೆಯಿಂದ ಉಳಿಯುವ ಹಣದಿಂದ ಅಮೆರಿಕದಲ್ಲಿ ವರ್ಷವೊಂದಕ್ಕೆ 3,500 ಮನೆಗಳ ವಿದ್ಯುತ್ ಬಿಲ್ ಪಾವತಿಸಬಹುದು.

ವಿಶ್ವಮಾನ್ಯ ವಿಜ್ಞಾನಿ ಐನ್‍ಸ್ಟೀನ್ ಅಮೆರಿಕದ ಪ್ರಿನ್ಸ್‌ಟನ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಕ್ಕೆ ಸಂಶೋಧಕ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕ ರಾಗಿ ಸೇರಿದರು. ಅವರಿಗೆ ಕೊಠಡಿ ನಿಯೋಜಿಸಿದ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ‘ಸರ್, ಮತ್ತೇನು ಅನುಕೂಲ ಬೇಕು, ಸಂಕೋಚವಿಲ್ಲದೆ ಕೇಳಿ’ ಎಂದರು. ‘ಒಂದು ಕಸದ ಡಬ್ಬಿ ಇಡಿ, ನಾನದನ್ನು ಬಹಳ ಪ್ರೀತಿಸುತ್ತೇನೆ’ ಅಂದರು ಅವರು. ಕಾರಣ ಕೇಳಿದಾಗ ‘ನಾನು ತಪ್ಪು ಲೆಕ್ಕಾಚಾರ ಹಾಕಿದ ಚೀಟಿಗಳು ಹೇಗೂ ಅಲ್ಲಿರುತ್ತವೆ. ತಿದ್ದಿಕೊಳ್ಳಲು ನನಗೆ ಅವೇ ಅಲ್ಲವೆ ನಿಜ ಸ್ಫೂರ್ತಿ’ ಎಂದರಂತೆ ಮಹಾನ್ ಮೇಧಾವಿ. ವಸ್ತುವಿರಲಿ, ಪರಿಕರವಿರಲಿ ‘ನೋಡಿ ಇಷ್ಟು ವರ್ಷಗಳಿಂದಲೂ ನಾನದನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದೇನೆ’ ಎನ್ನುವ ಬೀಗಿನಲ್ಲಿ ಮರುಬಳಕೆಯ ಸೊಗಡಿದೆ, ಅಭಿಮಾನವಿದೆ.

ಈ ದಿಸೆಯಲ್ಲಿ ಜಪಾನಿನ ಟೋಕುಶಿಮ ಜಿಲ್ಲೆಯ 2,000 ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಕಮಿಕಸ್ಟು ಎಂಬ ಪುಟ್ಟ ಹಳ್ಳಿ ಮಾದರಿಯಾಗಿದೆ. ಅದೀಗ ‘ಶೂನ್ಯ ತ್ಯಾಜ್ಯ’ ಗ್ರಾಮ. ಗ್ರಾಮಸ್ಥರು ತೊಟ್ಟ ಸಂಕಲ್ಪ, ದಿಟ್ಟ ಕ್ರಮ ಫಲ ನೀಡಿವೆ. ಕಸವನ್ನು 35 ಬಗೆ ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮನೆ ಮನೆಯ ಅಡುಗೆಮನೆಯಲ್ಲೂ ಬೀಳುವ ಹಣ್ಣು, ಕಾಯಿ, ತರಕಾರಿಯ ಸಿಪ್ಪೆ, ತೊಟ್ಟುಗಳಾದಿಯಾಗಿ ಪುನರ್ಬಳಕೆಗೆ ಸಿದ್ಧವಾಗುತ್ತವೆ. ಮನಸ್ಸಿದ್ದರೆ ಮಾರ್ಗ.

ಪುನರ್ಬಳಕೆ ಎನ್ನುವುದು ಒಂದು ಸದವಕಾಶ. ಗ್ರಹಿಸಬೇಕಾದ ಸೂಕ್ಷ್ಮವೆಂದರೆ ‘ಶೂನ್ಯ ತ್ಯಾಜ್ಯ’ ಎಗ್ಗಿಲ್ಲದ ಪುನರ್ಬಳಕೆಯನ್ನು ನಿರ್ದೇಶಿಸದು. ಅದರ ಇಂಗಿತ ಮಿತ ಪುನರ್ಬಳಕೆಯೇ. ಬದುಕಿದ್ದಕ್ಕೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿ ಏನೋ ಒಳ್ಳೆಯದನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಹೋದರು ಎಂದು ಭಾವೀ ಪೀಳಿಗೆಯ ಮಂದಿ ಭಾವಿಸಬೇಕು. ಅಷ್ಟು ತ್ಯಾಜ್ಯ ಉಳಿಸಿ ಹೋದರು ಅಂತ ಪರಿತಪಿಸುವಂತೆ ನಮ್ಮ ನಡೆ ಹಗುರಾಗಬಾರದು.